Vrouwen met autisme: de verborgen schatten van de arbeidsmarkt
Er is nog maar beperkte kennis in de wetenschaps- en bedrijfswereld over meisjes en vrouwen met autisme. Het klassieke beeld van autisme overheerst nog steeds: jongetjes, die erg slim zijn, een bijzondere interesse hebben, een tantrum krijgen van overprikkeling en moeilijk of niet kunnen communiceren en connecteren met anderen. Meisjes, die aan diezelfde criteria voldoen, worden ook opgemerkt als autistisch, maar dat is slechts het topje van de ijsberg…
Veel meisjes met autisme zijn zeer begaafd in het maskeren van hun autistische kenmerken. Vaak op heel jonge leeftijd merken zij, dat ze anders zijn dan leeftijdsgenootjes en dat het niet veilig is om te zijn wie ze zijn. Ter bescherming camoufleren ze – vaak onbewust – hun ware zelf en gedragen ze zich sociaal wenselijk. Dit doen ze door het kopiëren van het gedrag en de communicatiestijl van mensen in hun omgeving. Hierdoor geraken ze vervreemd van zichzelf, geraken ze uitgeput – omdat het tonnen energie kost om je 24/7 anders voor te doen dan je werkelijk bent -, worstelen ze met mentale problemen, zoals angststoornissen en depressie en vallen ze door de mazen van het net van de autismediagnose, waardoor ze geen toegang hebben tot aangepaste begeleiding.
In de puberteit beginnen er vaak plots problemen op te duiken. De tol van het maskeren begint te wegen en begint zich te uiten in eetstoornissen, onhandelbaar gedrag, psychoses, chronische moeheid, chronische pijn, angstaanvallen, eczeem, migraine, hyperventilatie, darmproblemen, … Dokters vinden niet direct een oorzaak en tasten in het duister. Omdat deze klachten zelden gelinkt worden met autisme, wordt er vaak een verkeerde diagnose op gekleefd, zoals bipolaire stoornis, borderline, angststoornis of depressie en krijgen ze therapie en medicatie, die hen geen meter verder helpt.
Hoe ouder deze vrouwen worden, hoe zwaarder de tol begint te wegen van het enerzijds niet zichzelf zijn en anderzijds wel de worsteling te ervaren van het autistisch zijn. Autistische vrouwen zijn namelijk erg loyaal, eerlijk, goedgelovig, plichtsbewust, betrouwbaar, gevoelig, empathisch, sensitief, zorgend, … Allemaal mooie eigenschappen, die meedogenloos worden misbruikt, ondergewaardeerd en overbelast in onze maatschappij. Op den duur gaan ze hier aan onderdoor en belanden ze compleet uitgeblust in het vergeethoekje van de werkonbekwaamheid. Aan de buitenkant ziet niemand iets van hun worsteling, waardoor ze vaak op onbegrip van hun omgeving stuiten. Ze worden bestempeld als flauw, zwak, dramatisch, aansteller of lui. “Doe eens niet zo flauw en bijt eens op je tanden, seg!”, zal menig niet of mis gediagnosticeerde autistische vrouw al minstens één keer in haar leven gehoord hebben. Stilletjes kwijnen ze weg, want niemand beseft hoe hard ze al op hun tanden bijten om gewoon nog maar te overleven in een wereld, die niet aan hen is aangepast. Hun zelfbeeld is vaak gereduceerd tot waardeloze mislukkeling, omdat er op het eerste zicht niets mis lijkt met hen, maar ze er toch niet in slagen om de normale uitdagingen van het leven aan te kunnen.
En dan, enkele jaren tot decennia later, valt uit het niets de term ‘autisme’. Voor veel van deze vrouwen betekent dit een ware verlossing. Eindelijk een antwoord op: “Wat is er in godsnaam mis met mij waardoor ik niet zoals elke normale mens gewoon kan functioneren?” Het heeft eindelijk een naam gekregen. Dit ontketent vaak een doortastende lectuurstudie over dit onderwerp. Alle aspecten van autisme worden tot in het detail uitgezocht, waardoor ze zichzelf stukje bij beetje leren begrijpen en alles in hun leven eindelijk wat duidelijker begint te worden… Hoe meer ze leren over autisme, hoe meer ze zich realiseren hoeveel van hun persoonlijkheid al die jaren onderdrukt was. Het spreekwoordelijke ontbrekende puzzelstukje is eindelijk terecht.
Met een beetje geluk krijgen ze na hun diagnose toegang tot de juiste begeleiding of handvaten en leren ze omgaan met hun uitdagingen. Met nog wat meer geluk ontdekken ze dan ook dat autisme hen gezegend heeft met een schat aan bijzondere gaven, met name dat ze – naast alle eerder beschreven mooie eigenschappen – ook een briljante geest, goede visuele vaardigheden en een fijn gevoel voor humor hebben, ze uitstekende therapeuten kunnen zijn, ze zeer analytisch, gedetailleerd en gefocust zijn en ze vaak erg innovatief en artistiek begaafd zijn. Als het geluk hen echt meezit, komen ze terecht in een omgeving waarin die gaven opgemerkt, gewaardeerd, gevoed en ontwikkeld worden, waar ze veilig zichzelf kunnen en durven zijn, waar rekening wordt gehouden met hun overgevoeligheid voor sensorische, energetische en emotionele prikkels en waar begrip is voor hun onzekerheden, angsten en uitdagingen. Als die voorwaarden vervuld zijn, kan zo iemand openbloeien en haar enorme potentieel tot uiting laten komen.
Dergelijke omgevingen en omstandigheden zijn door onwetendheid jammer genoeg nog behoorlijk schaars, waardoor de meeste vrouwen na hun autismediagnose nog steeds buiten de boot vallen op de arbeidsmarkt en al hun potentieel gewoon verloren gaat… Nog te vaak worden ze onderschat op bepaalde vlakken, overschat op andere vlakken, gaan ze ten onder aan de prestatiedruk van de organisatiecultuur of vallen ze ten prooi aan uitbuiting, misbruik, kleinering of pestgedrag op het werk. Echt jammer eigenlijk. Zeker in deze tijden van krapte op de arbeidsmarkt, waar bedrijven schreeuwen om talent, maar geen aanpassingen of investeringen willen doen om een klimaat te scheppen waarin dergelijk talent tot bloei zou kunnen komen…
Ik ben alleszins erg dankbaar, dat ik er in geslaagd ben om een omgeving te creëren waarin ik mij relatief veilig voel om mezelf te kunnen en durven zijn en waar ik stilletjesaan tot bloei aan het komen ben. Mijn vijf succesfactoren zijn:
- Ik werk als zelfstandige: ik kies wanneer, waar, hoe lang en met wie ik werk en wat ik doe. Ik kan bijvoorbeeld rust nemen, wanneer ik dat nodig heb, zonder naar de huisarts te hoeven voor een afwezigheidsbriefje;
- Mijn collega’s, waaronder mijn broer en vader, hebben het beste met mij voor, waarderen mij openlijk, willen en kunnen mij de beste versie van mezelf zien worden, steunen mij in wat ik onderneem, doen moeite om mij te begrijpen, te accepteren zoals ik ben en rekening te houden met mij, …;
- Ik heb hen de voorbije jaren, ondanks hun initiële weerstand tegen het “label” autisme, uitgelegd wat autisme is, hoe zich dat uit bij mij, wat mijn uitdagingen, behoeftes en gaven zijn, … , waardoor ze het zijn gaan begrijpen, erkennen, omarmen, waarderen en respecteren.
- We werken allemaal met de ontwikkeltools van Lumina Learning, die ons een gemeenschappelijke taal geven, wat mij helpt om mijn uitdagingen en behoeften beter te verwoorden en wat hen helpt om mij beter te begrijpen. Hierdoor is hun begrip en respect ten opzichte van mij gegroeid, houden ze meer rekening met mij en voel ik mij veiliger om mezelf te zijn en mijn talenten in te zetten en te ontwikkelen.
- Ik heb in mijn tienerjaren van mijn vader handvaten en technieken geleerd om een leven te creëren naar je eigen wensen en die ben ik ook ten goede beginnen inzetten vanaf dat de worsteling ondraaglijk begon te worden en er wel iets moest veranderen. Hierdoor leid ik nu een leven, dat bij mij past in de plaats een leven te lijden waar ik aan onderdoor ga.
Dit wens ik iedere vrouw met autisme toe. Het is mijn missie om hen te helpen dit te bereiken en werkomgevingen te helpen creëren waarin zij gewaardeerd worden en zij hun talenten veilig tot bloei mogen, durven en kunnen laten komen.